W obowiązującym systemie naliczania opłat za odpady komunalne brakuje około 18 tys. mieszkańców Gorzowa. Przy obecnych stawkach, czyli 38,00 zł od osoby, jest to kwota 8 mln zł – która nie wpływa do budżetu MG-6. Ciężar ponoszą zatem mieszkańcy, płacąc za osoby, które zaniżają liczbę domowników w deklaracjach. Utworzenie Miejskich Odpadów Komunalnych jest odpowiedzią na potrzebę zbudowania uczciwego miejskiego systemu, który usprawni i uszczelni cały proces.

Uszczelnienie systemu w postaci rozliczenia według tzw. wody – nie od razu, nie w pierwszym miesiącu, ale sukcesywnie – pozwoli ująć w kosztach i dochodach brakujących mieszkańców, którzy dotychczas unikali opłat za śmieci. Nowy system faktycznie będzie hybrydowy, ale ten wybór nie jest dyskryminujący, jego założeniem nie jest podział mieszkańców. Wyróżniają go podstawowe dwa aspekty. Jeśli chodzi o zabudowę jednorodzinną, to tu faktycznie niewiele się zmieni dla mieszkańców, dlatego że zarówno sposób liczenia opłaty, jak i stawka pozostają na tym samym poziomie. Liczymy opłatę za gospodarstwo domowe, mnożąc liczbę mieszkańców razy stawkę – 38,00 zł, czyli tak jak dotychczas. Dlaczego tak? Dlatego, że w zabudowie jednorodzinnej jesteśmy w stanie bardzo łatwo zidentyfikować, kiedy jest nadprodukcja odpadów. Do każdego gospodarstwa domowego w zabudowie jednorodzinnej będziemy zapewniali pojemniki na odpady. Jeżeli zaobserwujemy, że te pojemniki są cyklicznie przepełnione, da nam to sygnał do dokonania kontroli konkretnej nieruchomości. Na tej podstawie będzie można ustalić, czy deklaracja jest zaniżana, czy nie. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w zabudowie wielorodzinnej, w zabudowie mieszanej, gdzie mamy jedno gniazdo pojemników, śmietników, które są zbiorczo zamawiane przez zarządcę dla wszystkich mieszkańców, dla wszystkich prowadzących działalność, którzy się rozliczają wspólnie. Ta sytuacja nie pozwala wychwycić nieprawidłowości na poziomie poszczególnych kontroli samego przepełnienia śmietników. Bo jeżeli śmietniki są przepełnione, to oczywiście operator zgłasza to zarządcy, zarządca zamawia odpowiednią liczbę śmietników o odpowiedniej pojemności. Jednak dalej nie wiemy, czy ktoś płaci, czy nie, jak to wygląda w poszczególnych frakcjach. Dlatego dla zabudowy wielorodzinnej, nowy system zakłada naliczanie opłat za odpady komunalne po tzw. wodzie. Czyli wtedy miesięczna opłata zagospodarowania odpadami, stanowiłaby iloczyn m3 zużytej wody i stawki. Proponowana stawka wynosi 12,00 zł za m³.

Rozpatrywaniem reklamacji dotyczących zabudowy jednorodzinnej zajmie się nowa jednostka budżetowa Miasta Gorzowa Wlkp. – Miejskie Odpady Komunalne (MOK). Natomiast w przypadku reklamacji dotyczącej zabudowy wielorodzinnej, najpierw prowadzone będzie postępowanie wewnętrzne, czyli w drodze rozmowy z zarządcą, który wystąpi jako składający deklarację, np. z weryfikacją deklaracji, czy z postępowaniem reklamacyjnym do MOK-u.

Do końca 2025 roku organem podatkowym pozostaje MG-6 i to on będzie rozpatrywał wszystkie sprawy związane ze zwolnieniami, umorzeniami, odroczeniami, spłatami ratalnymi czy opłatą prolongacyjną. MG-6 pozostanie tym organem tak długo, dopóki nie rozliczy wierzytelności albo dopóki nie nastąpi ich przedawnienie. W praktyce MG-6 będzie funkcjonował jeszcze minimum 5 lat, ponieważ taki jest termin przedawnienia zobowiązań podatkowych. Wszystkie zobowiązania do końca 2025 roku pozostaną wyłącznie po stronie MG-6.

Dodatek mieszkaniowy może pokrywać koszty związane z opłatą za odbiór odpadów. Wszystkie osoby w trudnej sytuacji powinny być objęte systemem pomocy społecznej. W ubiegłym roku w Gorzowie wypłacono ponad 10 mln zł pomocy w formie dodatków mieszkaniowych – przyznano ponad 21 tys. takich dodatków.

Po decyzji o wystąpieniu Gorzowa z MG-6, związek przygotował zmiany do regulaminu utrzymania czystości i porządku oraz nowe zamówienie publiczne. Ten przetarg jest już ogłoszony, zawiera nowe harmonogramy i częstotliwość wywozu odpadów. Faktem jest, że w gminach częstotliwość wywozu jest dwukrotnie niższa niż w Gorzowie. To efekt wyjścia miasta z MG-6 i wzrostu cen usług w zakresie odbioru, transportu i zagospodarowania odpadów. Gorzów, wdrażając nowy system, próbuje przeciwdziałać dalszym podwyżkom. W ramach planowanego in-house’u, miejska spółka Inneko przejmie obowiązki i będzie działać z minimalnym, tzw. rozsądnym zyskiem.

Tak – w zabudowie wielorodzinnej maksymalna opłata została ustalona zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jako 7,8% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę w gospodarstwie domowym. Obecnie limit wynosi 247,04 zł na gospodarstwo. Jeśli przyjmiemy przeliczenie, że mamy np. 7 osób w gospodarstwie domowym w dotychczasowym systemie 38 zł, to taka rodzina płaci więcej, bo płaci 266,00 zł.

Proponujemy rozwiązanie rozliczania czy składania deklaracji w okresach sześciomiesięcznych. Zawsze takie okresy to będą tzw. dane historyczne, czyli przyjmujemy dane z okresu, w którym miesiące są już zweryfikowane – od stycznia do czerwca, wtedy rozliczenie wody następuje – sierpień, wrzesień. Taką informację dostają zarządcy z PWiK i wówczas w listopadzie będzie składana deklaracja przez zarządców, ponieważ oni muszą porównać oczywiście wodomierz główny, sprawdzić tę fakturę i to będzie stanowiło podstawę do ustalenia deklaracji i finalnie opłaty za śmieci. Czyli ta deklaracja będzie obejmowała 6 miesięcy, od stycznia do czerwca i potem od lipca do grudnia kolejna deklaracja. Okresy w których będziemy się opierać na danych historycznych, pozwolą w naszej ocenie nie tylko na to, że większość awarii będzie już możliwa do wyjaśnienia w tym terminie, ale zakładamy również sytuację, że w przypadku gdyby awaria na sieci wodociągowej nie mogła być rozpatrywana, czy nie zdążyła być rozpatrzona w tym okresie, będzie możliwość złożenia korekty deklaracji i będzie też możliwość uwzględnienia tej różnicy w kolejnej deklaracji składanej przez zarządcę. Zależy nam na tym, żeby nie płacić za wodę w śmieciach, tylko żeby płacić za śmieci w oparciu o wodę. Awaria nigdy nie powinna zawyżać zużycia, dlatego w każdym przypadku będzie uwzględniona korekta.

Stawka 12 zł/m³ to ekwiwalent kosztów gospodarowania odpadami. Opłata za odpady jest kalkulacją, która musi pokrywać: koszty odbioru odpadów (śmieciarki, paliwo, pensje); recykling i składowanie (np. opłata marszałkowska za deponowanie odpadów); karę za niesegregowanie (gmina płaci więcej za odpady zmieszane). Gdzie trafia każda złotówka z opłaty śmieciowej?

60% – odbiór i transport, 25% – recykling, 15% – administracja i kontrole.

Tzw. woda bezpowrotnie zużyta, np. do podlewania ogródków czy sprzątania klatek, będzie odejmowana od wodomierza głównego. Do opłaty wliczane będzie tylko zużycie wody do celów komunalnych.

W tzw. zabudowie mieszanej, czyli w zabudowie, gdzie występują zarówno lokale mieszkalne, jak i lokale użytkowe, cała woda zużywana w lokalach użytkowych będzie odejmowana od licznika głównego. Zarządca nieruchomości zbierze informacje nie tylko o potrzebach w zakresie pojemników dla mieszkańców, ale też od lokali użytkowych Samodzielne lokale użytkowe deklarują liczbę odpadów i liczbę pojemników, które są im potrzebne. Pojemniki zbiorczo zamawia zarządca do jednego gniazda. Czyli nie będzie tak, że fryzjer ma własny śmietnik, gastronomia kolejny, inne podmioty następne. Natomiast zabudowa wyłącznie użytkowa nie jest objęta systemem odpadów komunalnych.

Te podmioty muszą mieć indywidualne umowy na wywóz śmieci.

Tak – analiza wykazała, że system hybrydowy sprawdza się dobrze, zwiększa liczbę mieszkańców objętych opłatami i stabilizuje stawki. W różnych miastach funkcjonują różne modele, a stawki sięgają nawet 16 zł/m³. Po roku działania systemu w Gorzowie zostanie przedstawione podsumowanie i ewentualne propozycje zmian.

Wybór systemu w takiej formule podyktowany był głównie okresem rozliczeń pomiędzy zarządcami nieruchomości wielorodzinnych,  a PWiK, który to również wynosi 6 miesięcy.

Lokal użytkowy, w którym nie jest prowadzona działalność gospodarcza, a więc nie może zostać rozliczony za gospodarowanie odpadami na podstawie zadeklarowanych pojemników- powinien zostać obciążony przez zarządcę nieruchomości w takiej samej formie, w jakiej obciążany zostaje mieszkaniec, a więc od ilości zużytej wody. Jeśli chodzi natomiast o lokale użytkowe bez dostępu do wody, w którym mieszkaniec, np. przechowuje rowery- nie ma potrzeby obciążania tychże lokali za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Stawka za gospodarowanie odpadami zostaje naliczona na podstawie danych historycznych. W chwili gdy dane mieszkanie opuszcza trzyosobowa rodzina, a w jej miejsce wprowadza się jedna osoba- nowy najemca przez jakiś czas będzie płacił za odpady na podstawie zużycia wody poprzednich właścicieli/najemców. W sytuacji odwrotnej- gdy mieszkanie opuszcza jeden lokator, a w jego miejsce wprowadza się rodzina trzyosobowa- to opłaty za odpady będą przez jakiś czas rozliczane na podstawie zużycia wody przez jedną osobę.

System działa w oparciu o miesiące, które powinny być formalnie zamknięte i rozliczone. Jeśli w danym mieszkaniu dojdzie do awarii, np. przeciekająca spłuczka; w wyniku, której zużycie wody będzie większe, ale mieszkaniec zgłosi awarię, która zostanie uznana przez zarządcę – to wartość utraconej wody- nie będzie wliczona w opłatę za odpady komunalne.

Lokal, który nie jest zasiedlony nie wykaże zużycia wody, zatem nie będzie naliczana opłata za gospodarowanie odpadami.

Utraty wody bytowej, niebędące wodą zużytą na sprzątanie klatek schodowych lub podlewanie zieleni- rozliczane będą tak jak do tej pory; podobnie jak w starym systemie- nowy pozostawia kwestię rozliczenia tego zjawiska- bezpośrednio zarządcom nieruchomości. Z wiedzy zaczerpniętej od gorzowskich spółdzielni mieszkaniowych wiemy, że „uchyły” dzielone są na wszystkich mieszkańców, których dotyczą, tak więc w niewielkiej części będą wpływać na wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami poszczególnych mieszkańców.

Miesiące podane w deklaracji powinny być już zweryfikowane i zamknięte, dlatego w pierwszej deklaracji składanej przez zarządców w listopadzie 2025r.- najlogiczniejszym wyborem będzie właśnie okres styczeń-czerwiec 2025r., którego rozliczenie będzie już pomniejszone o wszelkie awarie i inne utraty wody. Kolejne półrocze będzie brane pod uwagę, w następnej deklaracji.

Tak, zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach- maksymalna opłata wynosi 7,8% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę w gospodarstwie domowym. Obecnie limit wynosi 247,04 zł na gospodarstwo.